Programma
| César Franck (1822 – 1890) | Piéce Héroïque |
| Melanie Bonis (1858 – 1937) | Cantabile |
| Eduardo Torres Pérez (1872 – 1934) | SAETAS (I, II, III, IV) |
| Jesus Guridi (1896 – 1961) | Variaciones sobre un canto vasco |
| Franz Liszt (1811 – 1886) | Einleitung und Fuge aus der Kantate: «Ich hatte viel Bekümmernis» BWV21 |
Organist
Joxe Benantzi Bilbao Riguero werd geboren in Mundaka, Bizkaia, Euskadi. Hij kreeg les van docenten als Esteban Elizondo, Montserrat Torrent, Brett Leighton, Javier Artigas, Alberto Blancafort, Michael Radulescu en André Isoir. Hij behaalde een postdoctorale graad in Spaanse klaviermuziek van het “Institució Milá y Fontanals” van het CSIC in Barcelona. Hij ontving de ereprijs aan het einde van zijn studie van het Conservatorio Superior de Música de San Sebastián (Gipuzkoa) in de specialiteit orgel, de ereprijs aan het einde van zijn studie van het Conservatorio Superior de Murcia in de specialiteit klavecimbel en de “Andrés Segovia” prijs van “Música en Compostela”.
Professor Bilbao heeft verschillende opnames gemaakt (RTVE, Lycanus, SEDEM…), heeft opgetreden met grote meesters als Hiro Kurosaki, Javier Artigas of dirigenten als Yehudi Menuhin, groepen als “Stil Concertant”, “Capella de ministrers” en orkesten als het OSE (Euskadi Symphony Orchestra), heeft geadviseerd bij verschillende orgelrestauraties (Monóvar, Mundaka, Gernika, Ibarrangelu, enz. ), heeft verschillende orgelfestivals geleid (Monóvar, Mundaka, Gernika, Ibarrangelu, etc.); hij heeft verschillende muziekfestivals geleid (Els orgues d’Alacant, “Itxas Soinua”, “Festival internacional de órgano de Monóvar”).
Momenteel combineert hij zijn intensieve concertactiviteiten met lesgeven als professor orgel aan het José Tomás Conservatorium in Alicante. Hij begeleidt talrijke restauraties van historische instrumenten en coördineert diverse festivals en cursussen zoals het “Urdaibaiko Organoak Joxe Mari Eguileor” (UOJE) festival in de regio Busturialdea (Euskal Herria), het Benidorm International Organ Festival (FIOB) of “Musicaloxa”, beide in de Valenciaanse Gemeenschap.
Oorspronkelijke Engelse tekst
Joxe Benantzi Bilbao Riguero was born in Mundaka, Bizkaia, Euskadi. He has trained with teachers such as Esteban Elizondo, Montserrat Torrent, Brett Leighton, Javier Artigas, Alberto Blancafort, Michael Radulescu and André Isoir among others. He holds a postgraduate degree in Spanish keyboard music from the “Institució Milá y Fontanals” of the CSIC in Barcelona. He has been awarded the end of degree honours prize of the Conservatorio Superior de Música de San Sebastián (Gipuzkoa) in the speciality of organ, the end of degree honours prize of the Conservatorio Superior de Murcia in the speciality of harpsichord and the “Andrés Segovia” prize of “Música en Compostela”.
Professor Bilbao has made several recordings (RTVE, Lycanus, SEDEM…), has performed with great masters such as Hiro Kurosaki, Javier Artigas or conductors such as Yehudi Menuhin, groups such as “Stil Concertant”, “Capella de ministrers” and orchestras such as the OSE (Euskadi Symphony Orchestra), has advised on various organ restorations (Monóvar, Mundaka, Gernika, Ibarrangelu, etc.), has conducted several organ festivals (Monóvar, Mundaka, Gernika, Ibarrangelu, etc.); He has directed different music festivals (Els orgues d’Alacant, “Itxas Soinua”, “Festival internacional de órgano de Monóvar”).
He currently combines his intense concert activity with teaching as a professor of organ at the “José Tomás” Conservatory in Alicante, supervising numerous restorations of historical instruments and coordinating various festivals and courses such as the “Urdaibaiko Organoak Joxe Mari Eguileor” (UOJE) festival in the region of
Busturialdea (Euskal Herria), the Benidorm International Organ Festival (FIOB), or “Musicaloxa”, both in the Valencian Community.
Toelichting op het programma
De romantische opvatting van orkestmuziek in de 19e eeuw betekende dat het “orkestinstrument”, d.w.z. het orgel, ook een belangrijke verandering onderging vanuit organologisch oogpunt en ook in de muziek die ervoor werd geschreven. De instrumentale transformatie was het meest opmerkelijk dankzij de pneumatische machine die was uitgevonden door de ingenieur Charles Barker en die de Frans-Spaanse orgelbouwer Aristides Cavaillé-Coll voor het eerst toepaste in het orgel van Sant Denis in Parijs (1841). Ik zal het uitleggen: het is duidelijk dat hoe meer registers we gebruiken, hoe meer wind er nodig is en hoe moeilijker de toetsen in te drukken zijn. Met Barker’s pneumatische machine werd dit probleem opgelost, eindelijk was het mogelijk om orgels te bouwen met tot wel vijf klavieren en ze allemaal samen te bespelen met bijna geen inspanning. Het succes was zo groot dat er tegen het einde van de 19e eeuw honderden romantische orgels over de hele wereld stonden.
Er werden grote orgelbouwfirma’s opgericht met beroemde namen als Merklin, Stölz, Walker, Didier, Puget, Amezua, enz. Een van de meest getroffen gebieden in dit opzicht was het Iberisch schiereiland en in het bijzonder Baskenland, dat om twee redenen een van de belangrijkste collecties romantische orgels ter wereld bezit: ten eerste omdat het grenst aan het Gallische land en ten tweede omdat het de zomerresidentie was van het Spaanse hof en verschillende Europese hoven.
De muziek werd snel beïnvloed door het nieuwe instrument en de eerste componist was César-Franck dankzij het orgel waarvoor hij al zijn werk componeerde: de ¨Cavaillé-Coll” van de kerk van St. Clotilde in Parijs (1859). Franse orgelmuziek en Franse orgels veranderden in minder dan een eeuw van genegeerd en verguisd na de Franse revolutie tot de meest gewilde orgels ter wereld.
Het concertprogramma van vandaag vertegenwoordigt de vruchten van de muzikale explosie van de romantiek, met de stad Parijs als zenuwcentrum van invloed: Melanie Bonis was een leerling van César Franck, Jesus Guridi studeerde in Parijs en Brussel, Franz Liszt werkte en woonde in Parijs; en tot slot Eduardo Torres Pérez, de kapelmeester van de kathedraal van Sevilla die Parijs nooit heeft kunnen bezoeken, maar zoals je zult horen is de invloed van componisten als Louis Vierne op zijn muziek heel duidelijk. Veel plezier!
Oorspronkelijke Engelse tekst
The romantic conception of orchestral music in the 19th century meant that the “orchestral instrument”, i.e. the organ, also underwent a major change from the organological point of view and also in the music written for it. The instrumental transformation was very noticeable thanks to the pneumatic machine invented by the engineer Charles Barker and which the French-Spanish organ builder, Aristides Cavaillé-Coll, applied for the first time in the organ of Sant Denis in Paris (1841). Let me explain: It is obvious that the more stops of the organ we use, the more wind is needed and therefore the harder the keys become to press. With Barker’s pneumatic machine this problem was solved, at last it was possible to build pipe-organs with up to five keyboards and play them all together with almost no effort. The success was such that by the end of the 19th century there were hundreds of romantic organs all over the world.
Large organ building firms were founded with such famous names as Merklin, Stölz, Walker, Didier, Puget, Amezua, etc. One of the areas most affected in this respect was the Iberian Peninsula and especially the Basque Country, which preserves one of the most important collections of Romantic organs in the world for two reasons: Firstly for being adjacent to the Gallic country and secondly for being the summer residence of the Spanish court and different European courts.
Music was quickly influenced by the new instrument and the pioneer composer was César-Franck thanks to the organ for which he composed all his work: the ¨Cavaillé-Coll” of the church of St. Clotilde in Paris (1859). French organ music and French organs went from being ignored and reviled after the French evolution to being the most sought-after organs in the world in less than a century.
Today’s concert programme represents the fruit of the musical explosion of romanticism, with the city of Paris as the nerve centre of influence: Melanie Bonis was a pupil of César Franck, Jesus Guridi studied in Paris and Brussels, Franz Liszt worked and lived in Paris; and finally, Eduardo Torres Pérez, the chapel master of the cathedral of Seville who was never able to visit Paris, but as you can hear, the influence of composers like Louis Vierne on his music is very evident. Enjoy!
Gegevens concert
Aanvang: maandag 10 juli 2023, 20:15 uur
Locatie: Kathedrale Basiliek St. Bavo, Haarlem, Leidsevaart 146, 2014 HE Haarlem. Ingang aan het Bisschop Bottemanneplein
Toegang: gratis, vrijwillige bijdrage. Kosten € 10-15,– per persoon. Donaties: zie donateurspagina
Sponsoren 2023
Mgr. de Groot Muziekfonds
