Programma
| Paul Barras (1925-2017) | Paraphrase sur ‘Ave Maris Stella’ |
| César Franck (1822-1890) | Pastorale opus 19 |
| Jeanne Demessieux (1921-1968) | Attende Domine (uit ’12 Choral-Préludes sur des thèmes grégoriens’ opus 8) |
| Charles Tournemire (1870-1939) | Choral Alleluiatique nr. 3 (uit L’Orgue Mystique opus 57: Dominica XVIII post pentecostes) |
| Louis Vierne (1870-1937) | Uit ‘24 Pièces de Fantaisie’: Première Suite opus 51 · Prélude · Andantino · Caprice · Intermezzo · Requiem aeternam · Marche nuptiale |
Organist
Eric Koevoets (1967) studeerde aan het Rotterdams Conservatorium orgel (Uitvoerend en Docerend Musicus) bij Jet Dubbeldam, piano (Docerend Musicus) bij Frans van Hoek en koordirectie bij Barend Schuurman. Ook volgde hij improvisatielessen bij Arie J. Keijzer. Ten overstaan van de Commissie Bevoegdheidsverklaringen van de R.K. Kerk behaalde hij in 1992 het diploma kerkmuziek. Ook verdiepte hij zich verder in improvisatie bij Hayo Boerema.
Hij geeft regelmatig orgelconcerten in binnen- en buitenland, is als begeleider actief en componeerde diverse werken. Hij is sinds 2007 dirigent-organist van de Sint Lambertuskerk te Rotterdam-Kralingen. Daarnaast is hij dirigent van Vrouwenkoor La Confiance uit Dordrecht en piano- en orgeldocent aan Muziekonderwijscentrum Dubbelsteyn te Dordrecht.
In de afgelopen jaren zijn van zijn spel vele CD’s uitgebracht waaronder een CD-box met de complete orgelwerken van César Franck. Momenteel houdt hij zich intensief bezig met de vertolking van het volledige orgeloeuvre van Johann Sebastian Bach tijdens concerten en CD-opnamen. In 2022 kwam Volume 10 uit met o.m. De Grote Orgelmis en De Kleine Orgelmis. Volgend jaar wordt het laatste deel, Volume 11 gepresenteerd.
Daarnaast maakte hij o.m.de CD ‘Voix Céleste’, een live CD met Symphonie II en Symphonie V van Charles-Marie Widor, de CD ‘Himmelwärts’ met werken van Franz Liszt, Charles Tournemire en Richard Wagner m.m.v. Jenny Haisma, sopraan en een dubbel-cd met de complete sonates voor orgel van Carl Philipp Emanuel Bach.
Voor meer informatie: www.erickoevoets.nl.
Toelichting op het programma
Als opening van het programma de prachtige Paraphrase sur ‘Ave Maris Stella’van de Waalse componist Paul Barras, die met zijn werk helemaal staat in de Frans-symphonische, traditie van componisten als onder meer Dupré, Duruflé, Tournemire en Langlais. Op grootse en joyeuze wijze wordt de beroemde gregoriaanse Mariahymne Ave Maris Stella gebruikt.
De Pastorale (=herdersmuziek) van César Franck is een driedelig werk. Het eerste gedeelte heeft een rustige beweging met twee elkaar afwisselende thema’s. Het middendeel wordt gekenmerkt door pittoreske staccato-akkoorden. Het derde gedeelte is een herhaling van het eerste gedeelte, waarin de twee thema’s nu met elkaar op fraaie wijze worden gecombineerd.
In 1947 componeerde Jeanne Demessieux de ’12 Choral-Préludes sur des thèmes grégoriens’ Het hieruit afkomstige Attende Domine valt op door het zeer polyfone karakter: we horen hoe het refrein van het gregoriaanse Attende Domine breed zingt en steeds op een zeer knappe manier wordt gecombineerd met motieven uit de strofen van dit beroemde gezang voor de lijdenstijd.
We vervolgen met werk van Charles Tournemire, afkomstig uit zijn grote cyclus L’Orgue Mystique. Deze cyclus bevat orgelstukken voor het volledige kerkelijk jaar volgens de R.K. traditie. De stukken zijn consequent gebaseerd op de gregoriaanse gezangen van de betreffende zon- of feestdag. Voor elke zon-of feestdag componeerde Tournemire een soort suite bestaande uit Prélude à l’Introit, Offertoire, Élévation, Communion en Pièce terminale. Ze vormen een voorspel of reflectie op het gezang dat op dat moment aan de orde is binnen de liturgie.
Het vandaag te beluisteren Choral Alleluiatique nr.3 is het slotstuk voor de 18e zondag na Pinksteren. Het is een schitterende fantasie over de gregoriaanse graduale ‘Laetatus sum’, met de begintekst uit psalm 122 Hoe verblijd was ik toen zij mij zeiden: ‘wij gaan op naar het huis van de Heer.’ Het stuk leidt van verwachtingsvolle ingehouden vreugde aan het begin naar een vervoerende climax aan het slot van de compositie.
Met de zes symfonieën behoren de 24 Pièces de Fantaisie (Fantasiestukken) tot de voornaamste orgelwerken van Louis Vierne. Hij componeerde ze in de jaren 1925-27. Ze zijn gegroepeerd in vier suites van elk zes stukken. Achtergrond van het ontstaan is ongetwijfeld de gevoels-en belevingswereld van de componist die buitenmuzikale onderwerpen dan wel abstracte muzikale vormen tot klinken wilde brengen. Deze muziek, gecomponeerd tijdens het Interbellum blijft trouw aan een romantisch klankideaal. Een toepassing van ver doorgevoerde chromatiek, terug te voeren tot de invloed van Wagner maar ook impressionistische elementen in de geest van Debussy zijn hier belangrijke elementen.
Vanavond hoort u de eerste van de vier suites. Hier een korte omschrijving van de zes delen:
Prélude – In een impressionistisch klankdécor ontvouwt zich in de bas een zangrijk en nobel thema. Na de volledige presentatie van dit thema klinkt het thema opnieuw, nu in de bovenstem, begeleid door fraaie akkoordbrekingen met in het pedaal een steeds doorlopende baslijn. Na een korte overgangszin komt het thema weer terug in de bas, maar nu in de omkering. Dit betekent dat alle dalende intervallen in de melodie nu stijgend zijn en alle stijgende intervallen dalend.
Andantino – In een dromerig, loom verlangen klinkt het lyrische thema. Ter afwisseling klinkt een boeiend tussenspel in triolenbeweging.
Caprice – Een typerend stuk voor de Frans-romantische toonkunst door het elegante ritme en soepele lijnenspel. De titel doet een grillig stuk vermoeden maar wijst veel meer naar oudere polyfone tradities uit de Franse barok waarbij men ook de titel Caprice toepaste. Vierne’s Caprice is dan ook opvallend polyfoon. Zo zijn er diverse canonische gedeeltes te beluisteren en is het laatste gedeelte een trio met et het thema in de middenstem.
Intermezzo – Dit Intermezzo (= Tussenspel) is een scherzo-achtige, vrolijk-ironische compositie waarin een puntig en ook grillig thema wordt afgewisseld met een lyrisch thema.
Requiem aeternam – Met deze titel refereert Vierne aan de openingszang van de uitvaartmis ‘Requiem aeternam, dona eis Domine’ (Heer, geef hen de eeuwige rust). Hij droeg dit stuk op aan de nagedachtenis van Edouard Vierne, zijn twee jaar jongere broer. Het stuk, expressie van droefheid, wordt gedragen door de verwerking van slechts één thema.
Marche Nuptiale -De Marche Nuptiale (=Bruiloftsmars) kan men zich heel goed voorstellen als grandioos naspel van een druk bezochte huwelijksmis in de Notre-Dame van Parijs, alwaar Vierne als beroemd kathedraalorganist werkzaam was. Binnen de context van de pompeuze grandeur die de mars als genre eigen is geeft de aristocraat Vierne zijn stuk een prachtige noblesse mee. Na het monumentale eerste thema volgt een zeer chromatisch uitgewerkt tweede thema. Tot slot keer, vergezeld van een wervelende triolenbeweging het eerste thema terug, nu in de bas, gespeeld op het pedaal.
Gegevens concert
Aanvang: maandag 24 juli 2023, 20:15 uur
Locatie: Kathedrale Basiliek St. Bavo, Haarlem, Leidsevaart 146, 2014 HE Haarlem. Ingang aan het Bisschop Bottemanneplein
Toegang: gratis, vrijwillige bijdrage. Kosten € 10-15,– per persoon. Donaties: zie donateurspagina
Sponsoren 2023
Mgr. de Groot Muziekfonds
