Concert in het kader van het Festival 100 jaar Willibrordusorgel. Hiervoor is een toegangskaart vereist.
Programma
| Hendrik Andriessen (1892-1981) | Troisieme Choral |
| Jan Zwart (1877 – 1937) | Canonisch voorspel over Psalm 84:1 |
| Johann Sebastian Bach (1685-1750) | Prelude en Fuga in Es-dur BWV 552 |
| Marco Enrico Bossi (1861 – 1925) | Scherzo in G minor op 37 |
| Joseph Jongen (1873 – 1953) | Prière from four pieces No 3 Op 37 |
| Freddie Mercury (1946 – 1991) | Bohemian Rhapsody |
| Astor Piazzolla (1921-1992) / Hector Olivera (1946) | Oblivion |
| Astor Piazzolla (1921-1992) / Hector Olivera (1946) | Libertango |
| Hector Olivera (1946) | Improvisation over een gegeven thema |
Organist
Hector Olivera is een internationaal bekende organist. Meer informatie op zijn website.
Toelichting op het programma
Hendrik Andriessen schreef het Troisieme Choral in 1920. Het werk is aanmerkelijk moderner van stijl dan zijn twee voorgangers en het Quatrième Choral. In tegenstelling tot zijn andere orgelwerken die alle verschenen bij Van Rossum in Utrecht werd dit stuk in 1923 uitgegeven bij de Parijse muziekuitgever Alphonse Leduc als aflevering van de serie ‘L’Orgue Moderne’. Wat betreft de harmonieën wijst dit werk vooruit naar zijn Passacaglia (1929) en Sinfonia (1940). Evenals in de andere ’chorals’ van zijn hand is er veel afwisseling en vrijheid van vorm.
Jan Zwart werd geboren in Zaandam en ontving zijn opleiding van onder meer van G.B. van Krieken en Hendrik de Vries in Rotterdam. Hij verwierf landelijk grote bekendheid vanwege zijn orgelbespelingen na zijn aanstelling als organist van de Hersteld Evangelisch Lutherse Kerk in Amsterdam in 1898. Ook zijn orgelcomposities over de melodieën van psalmen en gezangen werden zeer geliefd in protestantse kring. Jan Zwart was ook uniek omdat hij als een der weinige organisten in zijn tijd, zo niet als enige, de aandacht vestigde op de orgelmuziek van Jan Pietersz. Sweelinck.
De monumentale Preludium en Fuga in Es klein van Johann Sebastian Bach vormen de opening en afsluiting van het derde deel van diens Clavierübung ook wel de ‘Duitse orgelmis’ genoemd. Zowel het Preludium als de Fuga hebben drie thema’s die als symbool staan voorde Goddelijke Drievuldigheid (Trinitatis). Mogelijk wijst ook de toonsoort met drie mollen op de Triniteit. Het Preludium begint als een statige Franse ouverture, evenals de Franse voorbeelden met een gepuncteerd ritme. Het tweede thema is geïnspireerd door het Italiaanse ‘concerto’ en het derde heeft de Duitse fuga als inspiratiebron. Het Preludium besluit met het ouverture thema van het begin en krijgt daardoor een drieledige vorm (A-B-A). In de Fuga is het eerste thema (God de Vader) rustig en majesteitelijk. In het tweede, meer beweeglijke thema (God de Zoon) is het eerste, enigszins verborgen, herkenbaar en in het derde (God de Heilige Geest) hoort men als het ware de wind van de H. Geest ruisen met daaronder in lange noten het eerste thema.
Marco Enrico Bossi is de belangrijkste Italiaanse organist van de laatste jaren van de 19de en het eerste kwart van de 20ste eeuw. Hij genoot tevens bekendheid als docent, improvisator en componist. Hij was achtereenvolgens directeur van de conservatoria in Venetië, Bologna en Rome en vestigde in Italië de standaard voor de opleiding van organisten. Hij maakte vele concertreizen in Europa die hem in contact brachten met o.m. César Franck, Alexandre Guilmant, Marcel Dupré, Canaille Saint-Saëns, Joseph Bonnet en Karl Straube. Op de terugreis van zijn laatste tournee naar New York en Philadelphia werd hij op de terugreis ziek en overleed op zee. Het luchtige Scherzo is een mooi voorbeeld van zijn concertstukken die geënt zijn op de Franse orgelmuziek, maar ook een eigen idioom laten horen.
De volgende drie programmaonderdelen zijn bewerkingen. De tijd ligt nog niet zover achter ons dat het spelen van bewerkingen op orgel als minderwaardig werd beschouwd. Dat was misschien een reactie op de periode tot aan de Tweede Wereldoorlog toen, vooral in Engeland en de VS, maar ook in Frankrijk regelmatig bewerkingen op de programma’s van orgelrecitals stonden. Tegenwoordig is er een mooi evenwicht bereikt tussen originele literatuur en bewerkingen.
Freddie Mercury werd geboren in Zanzibar als Farrokh Bulsara. Hij ging naar een kostschool in India maar verhuisde met zijn ouders naar Londen in Engeland waar hij aan de kunstacademie studeerde. Hij leerde zichzelf pianospelen en was uitzonderlijk begaafd voor zang. Zijn stem had een omvang van vier octaven! Bohemian Rhapsody is een hit die hij met zijn rockgroep Queen in1975 uitbracht.
Astor Piazzolla die bekend staat als de koning van de tango, heeft een lange weg afgelegd om tot zijn eigen stijl te komen en daarbij grote moeilijkheden gekend. Hij ontving compositielessen van Alberto Ginastera in Buenos Aires en Nadia Boulanger in Parijs die hem beiden aanraadden om zijn eigen, authentieke stijl te behouden en deze niet te vermengen met elementen uit de klassieke muziek. Die stijl is goed te herkennen in de twee vanavond gespeelde tango’s.
Ton van Eck
Gegevens concert
Aanvang: maandag 4 september 2023, 20:15 uur
Locatie: Kathedrale Basiliek St. Bavo, Haarlem, Leidsevaart 146, 2014 HE Haarlem. Ingang aan het Bisschop Bottemanneplein
Toegang: Een toegangskaart vereist. Donaties: zie donateurspagina
Sponsoren 2023
Mgr. de Groot Muziekfonds
