Programma
| Joseph Jongen (1873-1953) | Sonata eroïca op. 94 (1930) |
| Olivier Messiaen (1908-1992) | Uit l’Ascension (1933): Prière du Christ montant vers son père |
| Naji Hakim (1955) | Le Tombeau d’Olivier Messiaen: – Par ma vie, par ma mort – Je rends grâce à mon Dieu – Christ avec le Saint-Esprit, dans la gloire du Père |
Organist
Erik Jan Eradus is actief als organist in Haarlem en Amsterdam. Meer informatie is te vinden op zijn webpagina.
Toelichting op het programma
Joseph Jongen werd geboren in Luik in 1873, dit jaar 150 jaar geleden. Naast dat hij een begaafd pianist en organist was kreeg hij ook erkenning als componist. Zo won hij in 1897 de ‘Prix de Rome’. Als pedagoog leidde zijn carrière hem naar plaatsen als Berlijn, Bayreuth, München en Parijs.
De Sonata eroïca is geschreven in 1930 en is zijn grootste werk voor het orgel. Het is geen Sonate in de klassieke vorm. Na een heroïsche opening die éénstemmig begint volgt er een diminuendo die overgaat in het hoofdthema, als een koraalmelodie. Daarop volgen enkele variaties in kleurrijke registraties. Het eerste motief van het thema wordt gecomprimeerd in een opbouw met een dramatisch crescendo. Een stille meditatie onderbreek het geweld met een rijk geharmoniseerd hoofdthema, gespeeld op een solofluit. Ook dit gedeelte bouwt langzaam weer op tot een hoogtepunt waarna een vijfstemmigs fugato zich ontwikkeld. Het werk eindigt in vuurwerk op een toccata-achtige wijze.
Olivier Messiaen was wellicht de grootste Franse componist van de 20e eeuw. Als organist verbeelde hij breedsprakige titels in omvangrijke cycli. Zijn cyclus “L’Ascension’ [Hemelvaart] is daar één van. Het laatste deel daaruit verbeeld de Hemelvaart van de Heer (‘Gebed van Christus die opstijgt naar zijn Vader’). Het werk opent zeer verstild maar bouwt op in volle glorie, alsof de hemel open gaat.
Naji Hakim werd geboren in Beirut. Hij studeerde in Parijs orgel bij Jean Langlais. Als organist volgde hij Messiaen op in de St. Trinité in Parijs. Le Tombeau is een hommage aan Messiaen. Maar daarbij verloochent Hakim zijn Libanese achtergrond niet. In Par ma vie (‘Dat Christus ook nu grootgemaakt zal worden in mijn lichaam, of het nu door het leven is of door de dood.’) gebruikt Hakim twee thema’s, een Russische volksmelodie die Messiaen zijn gehele leven achtervolgde en het gregoriaanse Ego dormivi uit de Paasvespers. De ontwikkeling van het stuk bestaat uit afwisselende variaties van beide thema’s. Je rends grâce (‘Ik dank mijn God, telkens wanneer ik aan u denk, in elk gebed van mij voor u bid ik altijd met blijdschap.’)heeft drie variaties op een populaire Christelijke melodie uit het Midden-Oosten. Christ avec le Saint-Esprit (‘Tot lof van de heerlijkheid van Zijn genade, waarmee Hij ons begenadigd heeft’) heeft een rondo vorm met variaties. Er is gebruik gemaakt van diverse thema’s uit werken van Messiaen zelf.
Gegevens concert
Aanvang: maandag 8 mei 2023, 20:15 uur
Locatie: Kathedrale Basiliek St.-Bavo, Haarlem, Leidsevaart 146, 2014 HE Haarlem. Ingang aan het Bisschop Bottemanneplein
Toegang: gratis, vrijwillige bijdrage. Kosten € 10-15,– per persoon. Donaties: zie donateurspagina
Sponsoren 2023
