Erik Jan Eradus

Programma

Pierre Dumage (1674-1751)	Livre d’Orgue    1. Plein Jeu 2. Fugue 3. Trio 4. Tierce en taille 5. Basse de Trompette 6. Récit 7. Duo 8. Grand Jeu (dialogue)
Charles-Marie Widor (1844-1937)	Uit Symphonie 3 op. 13 nr. 3                           1. Prélude 2. Minuetto 3. Marcia
Dynam-Victor Fumet (1867-1949)	Transsubstantiation
Jeanne Demessieux (1921-1968)	Te Deum op. 11

Organist

Erik Jan Eradus is actief als organist in Haarlem en Amsterdam. Meer informatie is te vinden op zijn webpagina.

Toelichting op het programma

Pierre Dumage was de zoon van de organist van de Kathedraal in Beauvais. Ongetwijfeld was zijn vader zijn eerste leraar. In 1694 ging Pierre Dumage naar Parijs, om bij Louis Marchand, organist van de koninklijke kapel te studeren. Hij maakte kennis met Nicolas Lebègue en waarschijnlijk dankzij de aanbeveling van Lebègue wordt hij benoemd tot organist van het nieuwe monumentale orgel van de Collégiale Royale van Saint-Quentin. In 1708 draagt hij zijn Premier Livre d’Orgue op aan het kapittel van deze kerk. In 1710, na ongeveer 8 jaren dienst aan Saint-Quentin, neemt hij met succes deel aan een concours voor de betrekking van organist van de kathedraal van Laon.

Op 27 april 1712, gaf het kapittel van de kathedraal toestemming voor de publicatie van het Second Livre d’Orgue. Men heeft het nooit teruggevonden… In 1719 leidden geschillen met het kapittel van de kerk tot zijn vertrek. Daarna heeft hij, zover bekend, geen muziek meer gecomponeerd.

Charles-Marie Widor schreef tien Symfonieën voor orgel. Door de ontwikkelingen in de 19^e-eeuwse Franse orgelbouw (Widor was nauw bevriend met de orgelbouwer Cavaillé-Coll) komt in zijn muziek duidelijk de orkestrale kant van het orgel naar voren.

De 3^e Symfonie opent plechtig met een serieus Preludium in e-klein. De registratie ‘Demi Grand Choeur’ (vol zwelwerk gekoppeld aan de grondstemmen van hoofdwerk en pedaal) wordt een aantal malen onderbroken door een lieflijker klinkende melodie, gespeeld op de Klarinet. Het lichtvoetige Minuetto in ABA-vorm laat in het A-gedeelte een Hobo-solo horen, omspeeld door een Fluit Harmonique. In het B-gedeelte is de Trompet aan het woord als tenor-solist. De Mars is een pompeus werk, een typisch 19^e-eeuws voorbeeld van een Franse ‘Sortie’.

Dynam-Victor Fumet, ondermeer leerling van César Franck, is als componist in de vergetelheid geraakt. Maar de grote organist en, in zijn tijd, beroemde improvisator heeft veel werken achtergelaten. Het werk Transsubstantiation (de verandering van brood en wijn in het lichaam en bloed van Jezus Christus)  is even mystiek en ongrijpbaar als de titel doet vermoeden. Het geeft een beeld van een groot mysterie (zowel de Transsubstantiatie als de componist!).

Jeanne Demessieux was al tijdens haar leven een legende. Zij oversteeg alle virtuositeit van haar leermeester Marcel Dupré. Als organiste van de ‘Madeleine’ in Parijs verwierf ze grote bekendheid, ook door de opnames van de orgelwerken van Franck aldaar. In Nederland speelde zij veelvuldig concerten.

Het Te Deum werd geschreven in 1965. Het is nauw gebaseerd op de gregoriaanse melodie en is, in tegenstelling tot veel op het gregoriaans gebaseerde orgelwerken, geen improvisatorische fantasie, maar bouwt in plaats daarvan spanning op door het gebruik van ostinato’s en stuwende ritmes, gelieerd aan een krachtige, soms dissonante harmonische taal. Uiteindelijk barst de spanning los in een wilder, vrijer gedeelte, resulterend in een schitterend slot E-majeurakkoord.

Gegevens concert

Locatie: Kathedrale Basiliek St. Bavo, Haarlem, Leidsevaart 146, 2014 HE Haarlem. Ingang aan het Bisschop Bottemanneplein
Toegang: gratis, vrijwillige bijdrage. Kosten € 10-15,– per persoon. Donaties: zie donateurspagina

Sponsoren 2024